Oldtimer stoommachines

Oldtimer stoommachines IHF Festival Panningen

De volgende stoommachines zijn dit jaar te zien tijdens het Internationaal Historisch Festival te Panningen.

Eigenaar: Jan Linders, Venray

Enterprise

Deze machine werd tot 1940 voor transport over korte afstanden gebruikt. Na een wetswijziging in 1933 werd het gebruik van voertuigen zonder luchtbanden zeer duur, waardoor deze machine tussen 1933-1940 bijna niet meer gebruikt werd.

In 1940 is deze machine omgebouwd tot wals en heeft zodanig dienst gedaan tot 1960.

In 1965 is hij opnieuw gerestaureerd en teruggebracht naar tractor door het museum ‘Levens Hall’ in Engeland. In 1988 is deze machine verkocht naar Nederland en in 1990 in handen van de huidige eigenaar gekomen.

Eigenaar: Chris Bimmel, Obdam

The Minneapolis

De Minneapolis is ontworpen als agrarische tractor, speciaal voor de Amerikaanse markt. Daar mocht het allemaal een stukje groter zijn in vergelijking met de Europese stoomtractoren. Deze tractoren werden ingezet in de landbouw. Veel stonden ze aan een dorsmachine of ander werktuigen, zoals bijvoorbeeld boomzagen. Ook werden deze machines ingezet om te ploegen.

De stoomtractor is gebouwd in 1911 in Minnesota, Verenigde Staten van Amerika.

De huidige eigenaar heeft de machine in 2008 gekocht in Engeland. Daar is bij een Engelse firma de vlampijpen en vlampijpplaat vernieuwd. In 2009 is de machine naar Nederland gekomen en heeft een zogenaamde intrede keuring ondergaan.

De machine is gekeurd op een maximale werkdruk van 9 bar.

Eigenaar: Chris Bimmel, Obdam

The Keck-Gonnerman

De Keck-Gonnerman komt uit de Verenigde Staten. De stoomtractor heeft 2 cylinders.

Deze tractoren werden ingezet in de landbouw. Veel stonden ze aan een dorsmachine of ander werktuigen. Zoals bijvoorbeeld boomzagen. Ook werden ze ingezet om te ploegen.

De stoomtractor is gebouwd in 1914 in Indiana door de Keck-Gonnerman Company.

De huidige eigenaar heeft de machine in 2016 gekocht in Engeland. Deze machine is gekeurd op een maximale werkdruk van 11 bar.

Eigenaar: Stichting Stoomspuit Gorkum

Stoomspuit Brandweer Gorkum

In de loop van 1910 heeft A. Bikker & Zoon de brandspuit afgeleverd nadat bij de beproeving de eisen ruimschoots gehaald werden. Brandspuitmeester J. de Bie had nu een ‘krachtig wapen’ tot zijn beschikking, dat zo’n dertig jaar, tot tevredenheid van de gehele Gorkumse burgerij gefunctioneerd heeft. Uiteraard is de stoomspuit vele malen ingezet bij branden in en om Gorkum.
Door de toepassing van motorspuiten werd de behoefte aan de stoomspuit steeds minder. Op 21 november 1940 werd de stoomspuit definitief buiten gebruik gesteld. Burgemeester en wethouders van Gorkum hadden destijds echter geen behoefte om de stoomspuit te verkopen, zodat deze gelukkig voor de gemeente behouden bleef.

Een groep enthousiaste Gorkummers heeft van de, in vervallen staat verkerende stoomspuit, weer een goed werkende machine gemaakt, die in staat is met stoomenergie een grote hoeveelheid water te verpompen. De waterpomp is een geheel bronzen huis met fosfor bronzen kleppen, welke nog in zo’n goede staat is dat een opbrengst van 1.200 liter per minuut en een aanzuighoogte van 8 meter haalbaar is. De stoomketel is goedgekeurd op een maximale werkdruk van 9 bar.

Eigenaar: Stichting Smid Renders, Veldhoven

Locomobiel Heinrich Lanz

Lanz is de naam van een Duitse fabrikant van landbouwmachines in het algemeen en tractors in het bijzonder. Nadat Heinrich Lanz (1838-1905) in het bedrijf van zijn vader te Mannheim in Baden-Württemberg was gaan werken, importeerde en repareerde hij aanvankelijk landbouwmachines voordat hij zich ging bezighouden met eigen productie.

In 1878 kwam de eerste stoomtractor op de markt. Later produceerde Lanz allerlei machines, waaronder stoomlocomobielen, tractoren, ploegen en dorsmachines. Rond 1900 was het de grootste landbouwmachinefabriek van Europa.

Het bekendst werd Lanz echter door de zogenaamde tractor met de beroemde naam ‘Lanz Bulldog’, die tot 1956 werd geproduceerd, waarna de firma werd overgenomen door John Deere.

Gijs Koolen, Bergeijk

Fowler Ploughing Engine K7 Hilda

John Fowler was één van de belangrijkste landbouwpioniers en heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontginning van gronden vanaf 1853. In die tijd bezocht Fowler het door hongersnood getergde Ierland, waar meermaals achtereen de aardappeloogsten mislukten. Hoewel het land genoeg grond bezat, was slechts een klein gedeelte geschikt gemaakt voor landbouw. Fowler bedacht een manier om mechanisch te draineren, en wel met behulp van door stoom aangedreven machines. Voor deze revolutionaire ontwikkeling ontving Fowler meerdere gerenommeerde prijzen en de toon was gezet voor een succesverhaal wat tot eind jaren 1930 zou voortduren.

Typisch bestond een ‘ploughing tackle’ uit twee zustermachines voorzien van een grote lier met kabel tot wel 1.000 m, die aan weerszijden van het te bewerken stuk grond geplaatst werden. Hierdoor zakten de machines nooit weg en was er geen bodemdruk. Bovendien konden steile hellingen bewerkt worden. Als bewerkingsmachines was keuze te over, hoewel het meest succesvol was de ploeg (van 1 tot 7 schaar), cultivator, ondergronder en eg. Daarnaast werd altijd een waterwagen en woonwagen voorzien voor het team van 5 personen: voorman, twee machinisten, een arbeider en een kookjongen.

Hilda is van het type K7, nagenoeg het kleinste type ploegmachine gebouwd door Fowler. Bedrijfsklaar weegt ze 15 ton. Ze is gebouwd in 1918 en toont de hoogtij van Fowler, waarbij vrijwel de meeste doorontwikkeling heeft plaatsgevonden op het gebied van stoom. Haar vermogen komt voort uit een 2 cylinder, 1 hogedruk en 1 lagedruk met een werkdruk van 12 bar. Dit was een erg efficiënte machine. De andere machine is onderdeel van de oudste set Fowler ploegmachines nog bekend. Gebouwd in 1873 straalt deze 1 cylinder een archaïsche simpliciteit uit. Vrijwel alles is anders tussen de twee machines, daardoor is een hele ontwikkeling van pakweg 50 jaar te zien. We zullen demonstreren met een ‘mole plough’, het eerste succesvolle werktuig van Fowler. In de nabijheid van de demonstratie zullen grote spandoeken te zien zijn boordevol informatie. Schroom niet om uw vragen te stellen aan de machinisten of als u een kijkje wilt nemen op het platform.

Eigenaar: Bennie & Ronnie Gerwers, Tilligte

Fowler B6 Crane Engine

De Fowler is een mooie compacte en zwaar gebouwde machine en werd in meerdere uitvoeringen gebouwd.

De Fowler is te zien als Ploughing Engines, Road Locomotives, Road Rollers, Showmans Road Locomotives, Showmans Tractors, Traction Engines en Tractors. Onder de Road Locomotives valt ook de Fowler Crane Engines en van zo’n Crane Engine hebben wij een model gebouwd. Het model formaat is een 6 inch model en dat wil zeggen de helft van een originele machine.

De originele machine is in Engeland nog te zien. Dit is de Fowler B6 Crane Engine, nummer 17212 van 1929 met de naam Wolverhampton Wanderer.

We zijn in 2003 definitief begonnen met deze machine na te bouwen door de tekeningen te kopen. Later hebben we dan onbewerkte gietdelen besteld in Engeland. Toen de gietdelen in gearriveerd waren, zijn we, het was inmiddels 2005, begonnen met de werkzaamheden. Er is totaal ongeveer 1.500 uur gebouwd voordat de machine in de huidige staat is. Nadat de machine op 29 april 2015 de laatste stoomkeuring met goed gevolg heeft doorstaan, werd er meteen deelgenomen aan het eerste stoomtreffen te Bochum (D). Vele andere evenementen volgden. De machine wordt gebruikt voor het tillen van boomstammen voor onze zaagmachine. De hefcapacitieit is 1.000 kg.

Eigenaar: Harry Berendsen, Meppel

Meppeler Mug

Deze machine is een 4,5 inch schaalmodel van een Foden C – type Steam Wagon.

De Foden C – type Steam Wagon werd vanaf 1922, tien jaar succesvol gebouwd. Velen werden gesloopt en de machines die over zijn gebleven, zijn tegenwoordig veel geld waard.

De machine is naar originele tekeningen uit Engeland door mij zelf gebouwd.

De gietdelen en andere op de markt verkrijgbare onderdelen zijn aangekocht in Engeland.

De rest is in ongeveer 4000 uren zelf gebouwd totdat de machine in de huidige staat klaar is.

Sinds 2009 neem ik deel aan diverse evenementen, waaronder het Int. Historisch Festival te Panningen.

Eigenaar: Jan Weijers, Wanssum

Marjan

De Burrell fabrieken in Thetford waren tijdens de glorie dagen van het stoomtijdperk in Engeland een van de meest vooruitstrevende fabrieken. Tijdens de ontwikkeling van de eerste stoomvrachtauto in 1918, werd één prototype gebouwd van de nu al beroemde ‘Burrell 5 ton patent steam wagon’. Doordat dit concept zijn tijd ver vooruit was en meer vraag was naar stoomtractoren en walsen heeft dit project nooit meer kans van slagen gehad, immers rond de 2^e wereldoorlog kwam het Britse stoomtijdperk noodlottig aan haar einde.

Gelukkig vond een oud Burrell werknemer, Mr. Roy Butcher uit Lakenhead, de originele bouwtekeningen van dit prototype tijdens een grote schoonmaak van het inmiddels failliete Burrell concern. Deze tekeningen zijn voorzien van elk klein detail. Heel zijn leven is stoom zijn passie en derhalve begon hij op 69 jarige leeftijd met dit unieke project. Alle gietstukken, ketel en onderdelen zijn eigenhandig door hem in 3 jaar vervaardigd, ieder detail werd aan de hand van de originele tekeningen nagemaakt.

In de winter van 1998 is deze legendarische Steam Wagon aangekocht door de huidige eigenaar. Eenmaal op Nederlandse bodem belandt, werd zij verfraaid zodat ze mechanisch en optisch volkomen identiek is zoals het prototype dat Burrell in 1918 ontwikkelde. Vermeldingswaardig detail is dat de ‘Marjan’ wereldwijd nog het enigste tastbare product is van wat ooit de ‘Burrell Patent Wagon’ was.

Oldtimer stoommachines